میلگرد به عنوان مقطعی برای بالا بردن مقاومت کششی بتن، یکی از مصالحی است که نقش اصلی را در برآورد هزینه‌های نهایی ایفا می‌کند. اگرچه بتن به صورت موادی بسیار مقاوم است که به استحکام یک سازه کمک می‌کند ولی به دلیل نداشتن خاصیت کشسانی در صورت بروز تنها یک تنش در اثر زمین لرزه و یا دیگر بلایای طبیعی ساختمان ضعیف شده و احتمال ریزش آن بالا می‌رود. برای حل این مشکل سازندگان با استراتژی بکارگیری میلگرد به صورت طولی و عرضی در همه‌ی فونداسیون‌ها عمر سازه را به بیش از چندین سال می‌رسانند. به طور کلی وجود این مقاطع با ایجاد خاصیت کشسانی در بتن باعث ایجاد تعادل در آن می‌شود. به همین دلایل وجود این مقاطع در ساختمان بسیار لازم و ضروری است.

تقریبا در هر جایی که به مقاطع تقویت شده نیاز باشد باید به سراغ این مقاطع رفت. سابقه حضور این محصول در ساختمان سازی به بیش از 150 سال می‌رسد که این میزان، محبوبیت آن را در صنعت ساختمان سازی نشان می‌دهد. این محصول به دلیل تقاضای زیاد، تولید کنندگان بسیار زیادی در سرتاسر جهان دارد. ولی چیزی که در بین تمامی این واحدهای صنعتی تولیدی مشترک است استاندارد مواد اولیه، سایز و وزن میلگرد است که همگی مطابق با یک قوانین خاص است.

میلگرد چگونه ساخته می‌شود؟

ابتدا باید گفت که این مقاطع به شیوه نورد گرم و در دو نوع آجدار و ساده تولید می‌شوند. در مرحله اول از تولید میلگرد شمش فولادی با پایه کربن را با دادن مقدار قابل توجهی حرارت تا دمای سرخ شدن حرارت داده و ذوب می‌کنند. سپس با ریختن فولاد مذاب در درون قالب‌های باریک و گرد سطح مقطع طولی و عرضی شمش را کاهش داده و باعث شکل گرفتن محصول نهایی می‌شوند. در طی این مراحل مقاطع با عبور از چندین غلتک ضمن شکل گیری، آج دار نیز خواهند شد.

سپس این مقاطع را به طول‌های متغیر که اغلب 6 یا 12 متری هستند، برش داده و به مرحله کنترل کیفی فرستاده می‌شوند. در این مرحله این محصولات از نظر مقاومت کششی کنترل و بازبینی شده و پس از پشت سر گذاشتن این مرحله محصول در دسته‌های 5 تنی تقسیم و توسط تسمه‌های فولادی بسته می‌شود که اصطلاحا به آن بندیل میلگرد می‌گویند. در انتها کارت مشخصات فنی که حاوی اطلاعاتی از قبیل وزن، سایز، نوع آج و نحوه تولید مقطع است بر روی بندیل‌ها نصب می‌شود.

در حالیکه میلگرد سیاه رایج‌ترین نوع مقاطع در ساخت و ساز است ولی امکان استفاده از این محصول در بعضی از پروژه‌ها با توجه به شرایط محیطی و یا نوع کاربرد امکان پذیر نیست بنابراین مصرف کنندگان باید از نوع دیگر این مقاطع مانند میلگرد اپوکسی، گالوانیزه و یا استیل استفاده کنند.

کاهش مقاومت در این محصولات به آن علت است که در هنگام استفاده از مقاطع سیاه تولید شده با پایه کربن، در صورت قرار گرفتن به مدت طولانی مدت در برابر آب و رطوبت موجب ایجاد زنگ بر روی سطح مقاطع شده سپس در درون بتن با ایجاد فشار بر بتن موجب شکستگی فونداسیون می‌شوند.

تا اینجا شیوه تولید این محصول به طور کلی بررسی شد. لازم به ذکر است که تولید به دو روش آلیاژی و ترمکس انجام می‌شود. در روش آلیاژی تولید این محصولات، پس از پایان مراحل تولید، مقاطع را در هوای آزاد و به صورت تدریجی خنک می‌کنند که در این صورت محصول از مقاومت خوبی برخوردار می‌شود. در صورتی که در روش ترمکس این مقاطع را با غوطه ور کردن در حوضچه آب سرد به صورت یکدفعه خنک می‌کنند. این خنک شدن ناگهانی باعث سرد شدن سطح خارجی محصول و گرم باقی ماندن مغز آن می‌شود بنابراین مقاومت سطح خارجی بیشتر از سطح داخلی خواهد بود.

 

3 استاندارد میلگرد آجدار

در جهان به دلیل تنوع آب و هوایی این مقاطع مطابق با استانداردهای متفاوتی ساخته می‌شوند که برای سهولت در شناسایی این تنوع، هرکدام از این مقاطع را با حروف اختصاصی خاص مشخص و بر روی محصول حک می‌کنند. شناخت نوع استاندارد این مقاطع از آن جهت اهمیت دارد که برخی از مقاطع برای استفاده در مناطق زلزله خیز و برخی دیگر برای مناطق مرطوب و ...  مناسب هستند.

برای مثال در کشورهای اروپایی که میزان رطوبت زیاد و زمین لرزه کم است مقاطع استفاده شده در این مناطق ساخته شده تحت استاندارد DIN و EN  هستند و شیوه تولید در این مقاطع روش ترمکس است. این مسئله در کشور چین که میزان زمین لرزه در این کشور درصد بالایی دارد کاملا برعکس است از همین رو محصولات بکار برده شده در این کشور باید مطابق با استاندارد JIS و به شیوه آلیاژی تولید شوند.

کشور آمریکا نیز مقاطع خود را مطابق با استاندارد ISO و ASTM تولید می‌کند و در ایران به دلیل تنوع در شرایط اقلیمی استانداردهای بکار رفته در تولید، ترکیبی از این استانداردها است. بنابراین در هنگام خرید به علامت حک شده بر روی میلگرد باید توجه شود؛ این علامت ها به صورت زیر هستند:

علامت حک شده بر روی میلگرد A2 آلیاژی JU ، مقاطع A3 آلیاژی CU و مقاطع A4 آلیاژی SA  و علامت حک شده بر روی میلگرد A2 ترمکس JT و مقاطع A3 ترمکس CT است.

در برآورد نرخ میلگرد عوامل زیادی از جمله مواد اولیه بکار برده شده، وزن، سایز، استاندارد و نوع مقطع بر تعیین نرخ نهایی تاثیرگذار است. اما به طور کلی قیمت میلگرد آلیاژسازی شده به علت زمان بر بودن مراحل تولید و نوع مواد اولیه مورد استفاده در آن از قیمت میلگرد ترمکس بیشتر است.