ورق سیاه
محصولات و خدمات آهن نت
ورق سیاه چیست؟
ورق سیاه یا ورق نورد گرم ستون فقرات سازه های عظیم است و به دلیل خواص مکانیکی که دارد، یکی از پرکاربرد ترین انواع ورق در صنایع مختلف می باشد. این نوع ورق در صنایع ساختمان، خودرو، نفت و گاز و… کاربرد فراوان داشته و به دلیل فرایند ساخت خاصی که دارد، ظاهر آن مات و تیره است که به ورق های سیاه معروف شده است.
ترکیبات
ان نوع ورق به صورت معمول از ترکیب آهن و کربن ساخته می شود اما ممکن است عناصری مانند منگنز، سیلیس، فسفر، و گوگرد نیز به ورق اضافه شود که هر کدام کاربرد خاص خود را دارند. مثلا منگنز باعث افزایش استحکام شده و یا سیلیس باعث کاهش سرعت اکسید شدگی ورق می گردد. همچنین فسفر و گوگرد باعث بهبود قابلیت ماشین کاری در فلز می گردد.
تولید ورق
این نوع ورق در فرایند نورد گرم تولید می شود به این صورت که شمش های فولادی تا دمای بسیار بالا حرارت داده شده و سپس با عبور از بین غلتک هایی با فشار بسیار بالا به شکل ورق تخت در می آیند. در حین این فرایند، یک لایه اکسید بر روی سطح ورق تشکیل می شود که به آن رنگ سیاه می دهد.
خواص
این نوع ورق به دلیل شکل فرآوری (نورد گرم) دارای مقاومت بسیار بالایی است. با این وجود، امکان خم کردن و برش این نوع ورق به وسیله تجهیزات صنعتی فراهم است و همین موضوع باعث می شود که از آن در صنایع مختلفی استفاده شود. یکی دیگر از مزایای این نوع ورق نسبت به سایر انواع ورق، قیمت مقرون به صرفه آن است. اما وجود یک لایه اکسید بر روی سطح این نوع ورق باعث می شود که مقاومت آن در برابر اکسیداسیون کاهش یابد بنابراین لازم است که حتما از مواد ضد زنگ بر روی سطح آن استفاده شود.
انواع ورق های سیاه
انواع این نوع ورق دارای طیف بسیار گسترده ای می باشد که شاید بیان تمام آنها خارج از حوصله این گفتار نماید اما همترین انواع آن شامل ST37، ورق A36 و ورق HR است که هرکدام کاربرد خاص خود را دارند. اصلی ترین کاربردهای آن در صنعت ساختمان خصوصا اسکلت ساختمان ها، ستون ها، و پل ها می باشد. علاوه بر این، ورق ها در صنعت خودرو نیز خصوصا شاسی و قطعات داخلی موتور به صورت گسترده استفاده می شود. از دیگر موارد استفاده از ورق ها در ساخت مخازن و لوله های صنعتی، صنایع بسته بندی سنگین، و ساخت ادوات کشاورزی می باشد.
مزایا و معایب
مهمترین مزایای این ورق ها شامل قیمت مناسب، تولید در حجم گسترده، قابلیت جوشکاری آسان، و مقاومت بالا بوده و مهمترین معایب آن نیز شامل ظاهر نه چندان زیبا و مقاومت پایین در برابر خوردگی است. جهت افزایش عمر این نوع از ورقها معمولا از پوشش های پلیمری و یا رنگ آمیزی استفاده می شود.
قیمت ورق سیاه
قیمت ورق سیاه به عوامل گوناگونی وابسته است که از مهمترین آنها میتوان به قیمت مواد اولیه، بهویژه سنگآهن و قراضه آهن، اشاره کرد. با توجه به اینکه این ورقها عمدتاً از فولاد ساخته میشوند، تغییرات در قیمت جهانی فولاد و هزینههای مرتبط با استخراج و فرآوری مواد اولیه تأثیر مستقیم بر قیمت نهایی دارند. همچنین، هزینههای مرتبط با نفت و انرژی که نقش حیاتی در تولید فولاد ایفا میکنند نیز میتواند بر افزایش یا کاهش قیمت این محصول مؤثر باشد. یکی دیگر از عوامل تعیینکننده در قیمت ورق سیاه، میزان عرضه و تقاضا در بازار است. در زمانهایی که پروژههای عمرانی و صنعتی افزایش پیدا میکنند، تقاضا برای این محصول بیشتر شده و معمولاً قیمتها نیز صعود میکند. در مقابل، اگر تولیدکنندگان میزان عرضه را افزایش دهند یا تقاضا کاهش یابد، ممکن است قیمت ورق سیاه با افت مواجه شود. علاوه بر این، عواملی مانند تعرفههای وارداتی، سیاستهای اقتصادی دولت و نوسانات نرخ ارز نیز تأثیر بسزایی در تعیین قیمت دارند. ابعاد و ضخامت ورق سیاه نیز نقش کلیدی در تعیین قیمت ایفا میکند . نوع ورق، مانند ورق سیاه نورد گرم معمولی یا صنعتی، و استانداردهای تولید نیز از دیگر مواردی هستند که بر هزینه نهایی تأثیر میگذارند. بنابراین، برای خرید ورق سیاه با قیمتی مناسب، توصیه میشود تمامی این عوامل را مدنظر داشته و بهصورت روزانه قیمتها را از منابع معتبر استعلام کنید.
نحوه عرضه
معمولا ورق های در ضخامت کمتر از ۱۵ میلیمتر به صورت رول و در ضخامت های بالاتر از ۱۵ میلیمتر به صورت شیت (تخت) عرضه می شود. دلیل این نوع عرضه آن است که چنانچه مقرر باشد ورق با ضخامت بیش از ۱۵ میلیمتر را به صورت رول عرضه کنند، تخت سازی آن به سختی ممکن خواهد بود و هزینه بسیار بالایی را به مصرف کننده تحمیل می نماید. بنابراین مصرف کنندگان نیز تمایل ندارند که ورق در قطرهای بالاتر از ۱۵ میلیمتر را به صورت رول خریداری نمایند.
موارد مهم در انتخاب
در ابتدای گفتار لازم است عرض شود که همیشه باید خرید بر اساس نیاز مشتری انجام شود. یعنی ابتدا باید بررسی شود که آیا به ان نوع ورق نیاز است یا انواع دیگر ورق که این موضوع از طریق محاسبات فنی و آزمایشگاهی تعیین شده و ما قصد نداریم در آن ورود کنیم. حالا فرض بر آن است که مشتری به نتیجه رسیده است که نیاز به این ورقها دارد و در این زمان باید به موارد زیر توجه داشته باشد:
- شرایط استفاده: از آنجا که این ورق ها در برابر اکسیداسیون حساس است، بسیار مهم است که این موضوع در طراحی سازه یا محصول فرض شده باشد که به وسیله نوعی پوشش، از اکسید شدن آن اجتناب شود. مشخص است که استفاده از این نوع ورق به منظور مواردی مانند مخازن آب با محدودیت هایی مواجه است.
- شرایط نگهداری: شرایط نگهداری یعنی وضعیتی که ورق قبل از عرضه به مشتری در آن نگهداری شده است. اگر ورق در شرایط نامناسبی نگهداری شده باشد، استحکام خود را از دست داده و نمی توان انتظار داشت که محصول یا سازه با مقاومت کافی از آن ساخته شود.
- شرایط بارگیری و حمل: گاهی ممکن است شنیده باشید که ورق تاب دارد یا غر شده است. ممکن است بتوان ورق با قطر پایین را تاب گیری کرد اما این کار در مورد ورق با قطر بالا به سختی ممکن است. پس بسیار مهم است که شرایط حمل و بارگیری نیز فرض شده باشد.
تولید کنندگان در ایران
لیست تولیدکنندگان در ایران به شرح زیر است:
- مجتمع فولاد مبارکه اصفهان
- فولاد کاویان اهواز
- کارخانه فولاد اکسین خوزستان
- مجتمع فولاد گیلان
- شرکت نورد و تولید قطعات فولاد
- کارخانه فولاد سبا
- کارخانه فولاد گرمسار
- کارخانه فولاد درخشان
- کارخانه فولاد خوزستان
بررسی کیفیت
برای بررسی کیفیت ورق سیاه راه های متعددی وجود دارد که در این مقاله سعی می شود به آن بپردازیم. این راه ها از موارد ساده که شخصا می توان آنرا بررسی نمود تا موارد فنی که از طریق نتایج آزمون احراز می گردد متفاوت است:
- الف – بررسی ظاهری: در بررسی ظاهری باید توجه نمود که ورق کاملا صاف و یکنواخت باشد یعنی عاری از هرگونه ترک، حفره، زنگ زدگی، و پوسته پوسته شدن باشد. همچنین رنگ ورق نیز باید کاملا یکنواخت بوده جایی از آن روشن تر یا تیره تر نباشد. از موارد دیگری که می توان به صورت ظاهری بررسی نمود، قطر ورق است که از طریق کولیس اندازه گیری می شود.
- ب – آزمایش های ساده: یک تکه کوچک از ورق را به وسیله دستگاه هایی که برای این منظور ساخته شده اند خم می کنیم. در این آزمایش، ورق نباید دچار ترک شود. همچنین یک قطعه کوچک را به وسیله دستگاه می کشیم؛ ورق باید تا سطح قابل قبول در مقابل کشش مقاومت نماید. یک راه دیگر برای بررسی کیفی ورق آن است که به وسیله یک پتک یا جسم فلزی به آن ضربه وارد می کنیم؛ صدای زنگ دار ناشی از این برخورد می تواند در تشخیص کیفیت ورق موثر باشد.
- ج – آزمایش های تخصصی: برخی از آزمایش های تخصصی را باید به وسیله ابزارهای آزمایشگاهی خاص انجام داد که شاید تامین تجهیزات آن در توان تمام شرکتها نباشد. از این جهت، آزمایشگاه هایی وجود دارند که برای بررسی کیفیت فولاد تاسیس شده اند و برای محصولات تولید شده توسط کارخانجات گواهی صادر می کنند و خریداران می توانند برای اطلاع از کیفیت این محصولات به گواهی هایی که این آزمایشگاه ها صادر می کنند رجوع نمایند. همچنین خریداران می توانند از مشاوره شرکتهایی که محصولات را تامین می کنند استفاده نمایند.
خواص مکانیکی
در بررسی خواص مکانیکی این ورقها به مواردی مانند استحکام کششی (حداکثر نیروی قبل از پارگی)، حد تسلیم (حداکثر تنشی که ورق تحمل می کند قبل از پارگی)، درصد ازدیاد طول (میزان افزایش طول تا قبل از پاره شدگی)، سختی (مقاومت در برابر نفوذ اجسام) چقرمگی (توانایی ورق در جذب انرژی قبل از شکست)، شکل پذیری، و جوش پذیری پرداخته می شود. مشخص است که این موارد باید توسط آزمایشگاه بررسی شود و خریداران می توانند به نتایج آزمونی که در آزمایشگاه معتمد اتخاذ شده است استناد نمایند. همچنین مهمترین عواملی که در این آزمایش ها تعیین کننده است، میزان آلیاژ های ترکیب شده، فرایند تولید، و عملیات حرارتی می باشد.
استانداردها
در اینجا برخی استانداردهای مطرح در مورد ورق بیان می گردد:
- استاندارد ASTM : این استاندارد توسط انجمن آزمون و مواد آمریکا تدوین شده است و به خواص مکانیکی و شیمیایی ورق فولادی می پردازد. این استاندارد یکی از معتبرترین استانداردهای جهان است.
- استاندارد DIN : این استاندارد توسط موسسه استاندارد آلمان تدوین شده است.
- استاندارد GOST : این استاندارد توسط کمیته دولتی استاندارد روسیه تدوین شده است. دلیل اهمیت این استاندارد از آن جهت است که همیشه یکی از مهمترین تولیدات اتحاد جماهیر شوروی را فولاد تشکیل می داده و پی از فروپاشی نیز این استاندارد همچنان جزو معتبر ترین استاندارد های جهان است.
- استاندارد ملی ایران: در ایران نیز استانداردهای متنوعی برای تولید فولاد وجود دارد که توسط موسسه استاندارد ایران تدوین شده است. تقریبا اکثر تولید کنندگان فولاد در ایران از این استاندارد تبعیت می کنند.
راه های محافظت در برابر اکسیداسیون
مهمترین راه های محافظت در برابر اکسید شدن شامل موارد زیر است:
- روکش کردن با فلزات: در برخی موارد سعی می شود ورق به وسیله مواد دیگر روکش شود. از مهمترین راه های پوشش دهی ورق سیاه می توان به گالوانیزاسیون، روکش دهی با آلومینیوم، و روکش دهی با کادمیوم اشاره کرد. البته به دلیل آنکه کادمیوم یک ماه سمی است، معمولا از این روش کمتر استفاده می شود.
- پوشش دهی با آلیاژ ها: برای این منظور معمولا از ترکیب روی-آلومینیوم، و روی-نیکل استفاده می شود که مقاومت بیشتری نسبت به روکش کردن با فلزات دارد.
- پوشش دهی با مواد آلی: این روش که معمول ترین روش نسبت به سایر روشها است، به این صورت است که سطح ورق با انواع رنگ، ضد زنگ و یا پوشش های پلیمری مثل پلی اورتان پوشانده می شود. مزیت این روش آن است که هزینه ی به مراتب پایینتری نسبت به سایر روشها داشته و سرعت اجرای آن نیز بالاتر است. این روش معمولا نیاز به تجهیزات و تکنولوژی پیچیده ای نسبت به سایر روشها ندارد.
طول عمر
دو عامل اساسی در طول عمر ورق شامل نوع پوشش و شرایط محیطی است. به بیان ساده، هرچه سطح ورق با موادی که در بالا اشاره شده بهتر و ضخیم تر پوشش داده شود، عمر آن نیز افزایش می یابد. توجه شود که اکثر پوشش ها دارای عمر مفید هستند و باید پس از مدتی مجددا پوشش دهی شوند. همچنین چنانچه محل نگهداری و کاربرد ورق دارای رطوبت کمتری باشد، طول عمر ورق سیاه افزایش می یابد. مثلا طول عمر ورق در نزدیکی دریا کوتاهتر از مناطق کویری است.
خرید ورق سیاه
در این مقاله سعی شد تمام مواردی که باعث شناخت بهتر ان نوع ورق می شود بیان گردد. در پایان لازم است بیان شود که خرید ورق با فرض تمام این موارد ممکن است برای مشتریان بسیار سخت و کمی گیج کننده به نظر برسد و به همین منظور، آهن نت با ارائه خدمات مشاوره تخصصی به خریداران کمک می کند تا بتوانند نیاز خود را بهتر شناخته و آنچه که در پروژه به آن نیاز دارند را به آسانی تامین نمایند. شما می توانید با کارشناسان ما در تماس باشید تا ضمن اطلاع از آخرین قیمت، خرید خود را با خیال آسوده انجام دهید. لازم به ذکر است که آهن نت خدمات خود را به صورت اعتباری نیز به مشتریان ارائه می دهد و شما می توانید برای اطلاع از شرایط آن با ما در تماس باشید.