ناودانی چیست ؟ 

ناودانی یک پروفیل‌ ساختمانی مقطع باز به شکل U است. با توجه به جنس ماده استفاده شده در تولید این مقاطع فولادی، روش ساخت و طراحی و شکل ظاهری، در انواع گوناگونی دسته بندی شده اند. با رشد روزافزون استفاده از سازه‌ های فلزی در ساختمان‌ سازی نیاز به تولید ناودانی افزایش پیدا کرد. از این رو سازندگان قطعات فولادی به تولید چنین پروفیل‌ هایی در جنس‌ های مختلف روی آوردند تا بتواند جواب‌ گوی کاربردهای متفاوت باشد.

انواع ناودانی بر اساس روش تولید

ناودانی فابریک

در این روش تولید ناودانی ابتدا شمش فولادی در کوره‌هایی با ویژگی خاص ذوب می‌شود. بعد از آن کارهای دیگری روی شمش اعمال شده و به حالت ناودانی درآورده می‌شود. این روش تولید ناودانی را نورد شده یا فابریک می‌نامند. تولید این پروفیل ساختمانی با استفاده از نورد می‌تواند با نورد گرم یا سرد انجام شود. در تولید ناودانی به روش نورد گرم بعد از اینکه شمش در کوره مخصوص به دمای مشخصی رسید، آن را از غلتک‌هایی عبور می‌دهند تا شکل مورد نظر را پیدا کند. در فرایند نورد گرم حرارت شمش به بالای 926 درجه سانتی‌گراد می‌رسد. البته ناودانی‌های تولید شده با روش نورد گرم کیفیت چندانی ندارند، زیرا در این روش فرصت کافی برای تولید و شکل‌گیری وجود ندارد. برخی مقاطع به دلیل ضخامت و نحوه ساختشان نمی‌توانند با استفاده از نورد گرم تولید شوند. در چنین مواردی برای تولید آنها از روش نورد سرد استفاده می‌کنند. کیفیت ناودانی‌هایی که به این روش تولید می‌شوند معمولاً از ناودانی‌های تولید شده به روش نورد گرم بیشتر است. در تولید به روش نورد سرد به همان مقاطعی که به روش نورد گرم تولید می‌شدند، زمان بیشتری داده می‌شود تا بتوانند شکل بهتری به خود گرفته و استحکام آنها در شرایط خواسته شده افزایش یابد.

ناودانی پرسی

ماده اولیه‌ای که با استفاده از آن ناودانی را به روش پرسی تولید می‌کنند، ورق فولادی است. برای این کار ابتدا ورق را در ضخامت مورد نظر برش می‌دهند. در مرحله بعدی ورق برش داده شده را از قسمتی که از قبل مشخص شده خم می‌کنند تا ناودانی شکل نهایی خود را بگیرد. کیفیت ناودانی تولید شده به این روش از روش فابریک اندکی پایین‌تر است.

انواع ناودانی بر اساس شکل ظاهری

ناودانی ساده :

ناودانی‌های ساده می‌توانند به روش نورد گرم یا سرد یا با استفاده از دستگاه پرس تولید شوند. ناودانی ساده با استفاده از ورق فولادی ساده ساخته می‌شود و در سایزهای مختلف از 5 تا 22 وجود دارد. ارتفاع این ناودانی بین 30 میلی‌متر تا 400 میلی‌متر است. از این ناودانی در مواردی مثل ساخت پل‌های باربر، ساخت قاب و چارچوب برای دستگاه‌های صنعتی، اتاق اتومبیل و ... استفاده می‌شود.

ناودانی مشبک :

ناودانی مشبک نوع دیگری از ناودانی است که روی آن بر خلاف ناودانی ساده سوراخ‌هایی ایجاد شده است. از این سوراخ‌ها برای کاربردهایی مانند بستن پیچ و مهره استفاده می‌شود. به دلیل ظاهر سوراخ شده این نوع ناودانی که شکلی شبکه‌ ایجاد می‌کند، به آن ناودانی مشبک می‌گویند. از ناودانی مشبک برای تولید قفسه و سازه‌های سبک فولادی استفاده می‌شود.

ناودانی مشبک

انواع ناودانی بر اساس وزن

ناودانی سبک :

منظور از ناودانی سبک این است که این ناودانی وزنی پایین‌تر از وزن تعیین شده در جدول اشتال دارد. ناودانی‌های سبک بیشتر در مواردی مانند مرمت بناها، ساخت چارچوب و اسکلت کامیون‌ها، سازه‌های دریایی و ... به‌کار می‌روند.

ناودانی سنگین :

ناودانی سنگین نیز به این معنی است که وزن آن مطابق با استانداردهای مشخص شده در جدول اشتال است. جدول اشتال معیاری است که استاندارد بودن یا نبودن قطعات فولادی را مشخص می‌کند و از این نظر بسیار حائز اهمیت است. به صورت کلی می‌توان گفت ناودانی سبک از نظر ابعاد، وزن، الگوی تولید، استانداردهای جدول اشتال، کاربرد و قیمت با ناودانی سبک تفاوت دارد. برای پروژه‌های بزرگ و حجیم صنعتی از ناودانی‌های سنگین استفاده می‌شود.

انواع ناودانی بر اساس جنس

ناودانی آلومینیوم :

اگر می‌خواهید ناودانی سبکی تهیه کنید، نوع آلومینیومی برای شما مناسب‌تر از انواع دیگر است. همچنین ناودانی آلومینیومی بیشتر حالت دکوراتیو دارد و برای زیبا کردن نمای ظاهری ساختمان‌های لوکس به‌کار می‌رود. ناودانی‌های استیل نیز از جمله ناودانی‌هایی هستند که کاربرد زیادی دارند.

ناودانی آلومینیوم

ناودانی استیل :

با توجه به اینکه استیل خاصیت ضد زنگ دارد، در مناطقی که میزان بارندگی و رطوبت بالاست و ساختمان در معرض خوردگی قرار دارد، این جنس از ناودانی بسیار مناسب است.1- ناودانی استیل 2- ناودانی گالوانیزه :ناودانی‌های گالوانیزه نیز برای استفاده در ستون‌ها و سقف‌ها استفاده زیادی دارند.

هر یک از انواع ناودانی در مدل‌ها، ضخامت‌ها و سایزهای متفاوتی تولید می‌شوند. حتی مشتری می‌تواند در صورت نیاز ابعاد مشخصی از ناودانی به همراه جنس مورد نظر را سفارش دهد و ناودانی سفارشی‌سازی‌شده‌ای را مطابق نیاز خود تحویل بگیرد. مشخصاتی مانند پهنای جان، ضخامت بال، پهنای بال، ارتفاع جان، سطح مقطع و ... در ناودانی‌ها اهمیت زیادی دارد و هر گونه تفاوتی در هر یک از این موارد در عملکرد نهایی ناودانی تأثیرگذار است.

استانداردهای ناودانی

ناودانی UPE :

ناودانی‌ها را به دو شکل U و C تولید کرده‌اند. با توجه به شکل ناودانی‌ها، استانداردهای UPN و UPE برای آنها تعریف شده‌اند. استاندارد UPE برای ناودانی‌هایی به شکل C استفاده شده است.

ناودانی UPN :

استاندارد UPN برای ناودانی‌هایی که به شکل U  تولید شده‌اند، استفاده می‌شود. استانداردهای DIN-1026، NF A 45-255، DIN EN ISO12944-3 نیز برای ناودانی در کشورهای متفاوت تعریف شده‌اند.

کاربرد ناودانی در صنعت و ساختمان
ناودانی از جمله پرکاربردترین پروفیل‌ های ساختمانی است که سازندگان قطعات فولادی به تولید آن می‌پردازند. پروفیل محصولی است که در سایزها و ضخامت‌های گوناگونی ساخته شده و در دسترس است. با توجه به مشخصات فنی ناودانی مانند پهنا و ضخامت بال، ارتفاع جان، مساحت مقطع و ... کاربردهای متفاوتی را می‌توان برای آن در نظر گرفت.

ناودانی‌ها در صنایع مختلفی کاربرد دارند اما می‌توان اصلی‌ ترین کاربرد ناودانی را در ساختمان‎ ‌سازی دانست. در ساختمان‌سازی هم بیشترین مورد استفاده‌ای که از ناودانی می‌شود برای ایجاد چارچوب‌ها و قاب‌های ساختمانی است.

کاربرد ناودانی در ساخت دیوار
معمولاً در ساخت دیوارهای مکان‌هایی مانند گاراژها، انبارها، کارگاه‌ها و ساختمان‌های فلزی گوناگون از ناودانی استفاده می‌شود. ناودانی‌ها را اغلب به صورت عمودی نصب می‌کنند تا بار و وزن ساختمان را تحمل کند. ناودانی‌ها نوعی داربست فولادی را ایجاد می‌کنند که قدرت آن از داربست چوبی تا حد زیادی بیشتر است.
ناودانی‌های فولادی سازه‌های بسیار مستحکمی هستند که می‌توانند مقاومت دیوارها را افزایش دهند. البته نصب این نوع ناودانی نسبت به چوب سخت‌تر است؛ چون جوشکاری و خمشی که در آن به‌وجود می‌آید با استفاده  از دستگاه‌های مخصوص انجام می‌گیرد، در حالی که ناودانی‌های چوبی با چند عدد میخ نصب می‌شوند.

کاربرد ناودانی در پشت بام
یکی دیگر از مکان‌هایی که ناودانی در آنجا کاربرد زیادی دارد، پشت بام‌ها است. اگر سقف سبک باشد، ناودانی می‌تواند به عنوان پشتیبان و ساپورتی برای عرشه سقف به‌کار رود. این نوع ناودانی را ناودانی شیروانی نیز می‌گویند که موجب هدایت آب از پشت بام‌ها به زمین می‌شود.
ناودانی مورد استفاده در پشت بام از قوس سقف تا لبه امتداد می‌یابد. امتداد ناودانی تا لبه‌ها باعث استحکام لبه خواهد شد. استفاده از ناودانی به جای چوب وزن را کاهش می‌دهد و در عین کاهش وزن نیروی بیشتری نیز به‌وجود می‌آورد. ناودانی‌های فولادی از انواع چوبی خرپا بسیار مستحکم‌ تر و مقاوم‌ تر هستند.

کاربرد ناودانی در ساخت چارچوب در و پنجره
چه بخواهید چارچوب درتان را از فلز تهیه کنید و چه از چوب، ناودانی‌ها چارچوبی ایمن را به شما هدیه می‌دهند. برای تهیه چارچوب با استفاده از ناودانی، چهار قطعه ناودانی برش داده شده در انتهایشان به یکدیگر متصل می‌شوند و در نهایت روی پنجره، دیوار یا در نصب می‌گردند. چارچوبی که با استفاده از ناودانی ساخته شده باشد بسیار از چوب ایمن‌تر است اما ممکن است برای نصب به دستگاه‌های جوش‌دهنده نیاز داشته باشد. ناودانی‌ها برای ساخت انواع چارچوب‌ها حتی چارچوب درهای آتش‌نشانی یا درهایی که در طبقه‌های زیرین واقع شده‌اند، مناسب هستند. سطح صافی که در قسمت پشتی ناودانی وجود دارد، آن را برای نصب زهوار در یا پنجره بسیار مناسب می‌کند.

کاربرد ناودانی در ساخت چارچوب خودرو
یکی از کاربردهای بسیار متداول ناودانی‌ها استفاده در ساخت قاب‌های خودرو است. نوع خاصی از ناودانی وجود دارد که برای این کار مورد استفاده قرار می‌گیرد. ناودانی می‌تواند هم برای ریل‌های چارچوب اصلی و هم برای اجزای دیگر استفاده شود. ناودانی در چارچوب خودرو از خم شدن بیش از حد کناره‌های خودرو جلوگیری می‌کند و در عین حال برای جبران گشتاور موتور امکان حرکت را فراهم می‌آورد.

کاربرد ناودانی در ساخت نمای ساختمان
کاربرد دیگری که ناودانی دارد در ساخت نما و ایجاد فضای دکوراتیو است. در این نوع ناودانی‌ها نیاز به سنگین بودن یا استحکام بالا نیست، زیرا آنها تنها کاربرد زیبایی دارند. از جمله جنس‌های ناودانی که بدین منظور استفاده می‌شود، می‌توان ناودانی آلومینیومی را نام برد. وزن کم این ناودانی آن را برای چنین کاربردی بسیار مناسب می‌کند.

مقایسه ناودانی با دیگر مقاطع فولادی
مقاطع فولادی در شکل‌ها و انواع مختلفی تولید شده‌اند، اما ناودانی به دلیل سبک بودن و انعطاف‌پذیرتر بودن از سایر مقاطع و پروفیل‌های فولادی کاربردی دارد که دیگر مقاطع نمی‌توانند کار آن را انجام دهند. انعطاف‌پذیری ناودانی موجب می‌شود که در شرایط لازم بتوان آن را به شکل مورد نظر درآورد. البته ناودانی معایبی نیز دارد که یکی از آنها کمتر بودن مقاومت این قطعه نسبت به دیگر مقاطع فولادی است.

کاربرد ناودانی آلومینیومی
ناودانی آلومینیومی از آلیاژ آلومینیوم ساخته شده است. این جنس از ناودانی به دلیل به‌کار رفتن فلز آلومینیوم در طراحی آن نسبت به دیگر انواع ناودانی وزن کمتری دارد. همچنین آلومینیوم در برابر خوردگی مقاومت بالایی دارد. مقاومت بالا و استحکام زیاد این فلز، قابلیت شکل‌پذیری و انعطاف‌پذیری مناسب و جوش‌پذیری زیاد، این نوع ناودانی را برای استفاده در تولید انواع سازه‌های ساختمانی و چارچوب‌های در و پنجره مناسب کرده است. ناودانی‌های آلومینیومی در طول‌های 6 و 12 متری به بازار عرضه شده‌اند. این ناودانی‌ها را معمولاً به روش نورد گرم می‌سازند و با استفاده از استانداردهای مشخص شده فرایند ساخت آنها را چک می‌کنند. آلیاژهای آلومینیوم از 1000 تا 8000 را شامل می‌شوند. از پرکاربردترین آلیاژهای ناودانی آلومینیومی می‌توان به آلیاژ 6000 اشاره کرد که خود به انواع مختلف 6005، 6009، 6010 و ... تقسیم می‌شود. ناودانی آلومینیومی به دلیل وزن کمی که دارد در ساخت نمای ساختمان‌ها مورد توجه است.

کاربرد ناودانی استیل
ناودانی استیل با توجه به جنس آن در مناطقی که رطوبت و احتمال خورندگی بالا است، استفاده می‌شود. استیل خاصیت ضد زنگ دارد و همین خاصیت آن را به فلزی بسیار مهم در پروفیل‌های ساختمانی تبدیل می‌کند. در ساختمان‌هایی که در شهرهایی واقع هستند که بارندگی زیادی را تجربه می‌کنند یا آنهایی که به طور مداوم به واسطه کاربردشان در معرض رطوبت قرار دارند، این نوع ناودانی کاربرد زیادی دارد.

کاربرد ناودانی گالوانیزه
فلز گالوانیزه فلزی است که با روکشی از زینک بر فولاد ساخته شده است. ناودانی گالوانیزه نیز از همین ویژگی برخوردار است. گالوانیزه کردن موجب شده توان ناودانی در برابر شرایط متغیر محیطی افزایش یابد. همچنین گالوانیزه کردن موجب افزایش ماندگاری ناودانی نیز می‌شود. این نوع ناودانی در مصارف مختلف ساختمان‌سازی و صنعتی به‌کار می‌رود.

کلمات کلیدی: نبشی فولادی، ورق روغنی، ورق مبارکه اصفهان، ورق فولادی، میلگرد اصفهان، پروفیل اصفهان، ورق کاویان، تیرآهن ذوب آهن، هاش ذوب آهن، ورق گالوانیزه، ناودانی اروپایی